یۇنئسکو باش یؤنتمنی سایین آدرئی آزولای'ین اۇلوسلارآراسی آنا دیلی گۆنو'نه ایلیشکین مئساژی

۲۰۱۹/۰۲/۲۱

تۆرکجه‌یه چئویرن: یاسیر رنجبری ساوالان

«دیلیمیز گؤز یاشی تؤکور، اؤز اۇشاق‌لاری اوْندان وازکئچیب، آغیر یۆک‌لرییله یالنیز بۇراخدیغی اۆچون.» - اۇسئینو گئی کاسان'ین ووْلوفجا بیر شئعیریندن(سئنئگال)

یۇنئسکو اۆچون هر بیر آنا دیلی بیلینمگه، تانینماغا و توْپلومسال یاشامین تۆم آلان‌لاریندا داها چوْخ اؤنه چێخماغا، اؤنَمسنمگه لاییق‌دیر. آنجاق بۇنلار هر زامان گئرچکلشمه‌یه‌بیلر. بیرچوْخ آنا دیلی ایسته‌یر ایسته‌مز میللی دیل قوْنومونا، رسمی دیل قوْنومونا و یا اؤیره‌نیم دیلی قوْنومونا صاحیب دئییل‌دیر. بۇ دۇروم بیر آنا دیلین ده‌یَری‌نین دۆشمه‌سینه، اۇزون سۆره‌ده ایسه بۆتونویله یوْخ اوْلماسینا ندن اوْلابیلر.

اۇلوسلارآراسی آنا دیلی گۆنو'نون بۇ ایگیرمینجی ایل‌دؤنومونده، بۆتون آنا دیل‌لری‌نین ده‌یَرلی اوْلدوغونو، باریشی ساغلاماق و سۆردوروله‌بیلر قالخینمایا یاردیم ائتمک اۆچون هامیسی‌نین گرکلی اوْلدوغونو آنیمسامالیییق.

آنا دیلی، ساوادلیلیق و اوْخویاریازارلیق اۆچون بؤیوک اؤنم داشیماقدادیر، چۆنکو اؤیره‌نیمین ایلک ایل‌لرینده تمل اوْخوما و یازما باجاریق‌لاری‌نین یانی سێرا، تمل ساییسال یئته‌نک‌لرین قازانیلماسینی دا راحاتلاشدیرار. بۇ باجاریق‌لار شخصی گلیشیم اۆچون بیر تمل ساغلایار. آنا دیلی، آیریجا یارادیجی فرقلیلیک و کیملیگین بنزرسیز بیر آنلاتماسی، بیلگی و یئنیلیک قایناغی‌دیر.

گؤروله‌جک چوْخ ایش قالیر. اؤیره‌نیجی‌لرین آنا دیل‌لری، اوْخولون ایلک ایل‌لرینده چوْخ آز دۇرومدا اؤیره‌نیم دیلی‌دیر. یۇنئسکو'یا گؤره، دۆنیا نفوسونون یاخلاشیق یۆزده ۴۰'ی دانیشدیقلاری و یا آنلادیقلاری بیر دیلده اؤیره‌نیمه یئتیشنمه‌مکده‌دیر. بۇ دۇروم، آنا دیلی‌نین یئتکی و اؤنجه‌لیک قازانماسی‌نین عمومی اؤیره‌نیمی و باشقا دیل‌لرین اؤیره‌نیلمه‌سینی راحاتلاشدیردیغینی گؤسترن آراشدیرمالارا قارشین، هله ده سۆردورولمکده‌دیر.

یئرلی خالق‌لار، بیرلشمیش میللت‌لر قۇرومونون یئرلی خالق‌لارین حاق‌لاری بیلدیرگه‌سی'نده گؤستریلدیگی کیمی، اؤز دیل‌لرینده اؤیره‌نیم ایسته‌دیک‌لرینی هر زامان دیله گتیرمیشدیرلر. ایچینده بۇلوندوغوموز ۲۰۱۹'ۇن اۇلوسلارآراسی یئرلی دیل‌لر ایلی اوْلماسیندان دوْلایی، بۇ ایلکی اۇلوسلارآراسی آنا دیلی گۆنو'نون قوْنوسو «قالخینما، باریش و اۇزلاشمانین بیر ائتکنی اوْلاراق یئرلی دیل‌لر» اوْلاجاق‌دیر.

یئرلی خالق‌لارین ساییسی ۳۷۰ میلیون یاخینلیغیندا، دیل‌لری ایسه یئر اۆزونده یاخلاشیق اوْلاراق یاشایان ۷۰۰۰ دیلین چوْخونلوغونو اوْلوشدورماقدادیر. بیرچوْخ یئرلی خالق، آیریمچیلیغین، اؤته‌کیلشدیریلمه‌نین و آشیری یوْخسوللوغون آجیسینی چکه‌رک، هله ده اینسان حاق‌لاری پوْزولماسی‌نین قۇربانی اوْلماق‌دادیر.

سۆردوروله‌بیلر قالخینما آماجی ۴ و «کیمسه‌نی گئریده بۇراخما» سؤیلمی دوْغرولتوسوندا، یئرلی خالق‌لارین اؤز دیل‌لرینده اؤیره‌نیم گؤرمگه قوْوۇشماسی وازکئچیلمزدیر.

بئله‌لیکله بۇ اۇلوسلارآراسی آنا دیلی گۆنو'نده من، تۆم یۇنئسکو اۆیه‌سی اؤلکه‌لری، اوْرتاق‌لاریمیزی و اؤیره‌دیم پایداش‌لارینی یئرلی خالق‌لارین حاق‌لارینی تانیماغا و اۇیغولاماغا چاغیریرام.

------

http://www.trt.net.tr/turki/khwltwr-w-sn-t/2019/02/23/dylymyz-gw-z-yshy-tw-khwr-1151171